Ο λήσταρχος Χρήστος Νταβέλης (....-1856)

Ο πλέον διάσημος λήσταρχος της Ρούμελης, η δράση του οποίου τοποθετείται χρονικά στα χρόνια περί τον Κριμαϊκό Πόλεμο, τον αποκλεισμό της Αθήνας από τον αγγλο-γαλλικό στόλο και την ξενική κατοχή του Πειραιά, περίοδο που όντως γνώρισε την αναζωπύρωση του χρόνιου φαινομένου της ληστείας.
Στα 1853, δρούσε στην Θεσσαλία, ενώ το 1855 μετακινήθηκε στην Αττική, όπου επέτυχε, στην οδό Πειραιώς, την σύλληψη του Γάλλου αξιωματικού Μπερτώ (ή Μπρετώ), για την απελευθέρωση του οποίου εισέπραξε το υπέρογκο για την εποχή ποσό των 30.000 δρχ. σε χρυσό από την ελληνική κυβέρνηση. Η τελευταία ταχύτατα ενέδωσε στις απαιτήσεις του Νταβέλη θέλοντας, αφ’ ενός να αποφύγει την ανάμιξη των ξένων Δυνάμεων στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, κι αφ’ ετέρου να προλάβει τυχόν αποκαλύψεις περί της γνωστής σε όλους διαπλοκής ανάμεσα σε ληστρικές συμμορίες και πολιτικά πρόσωπα της εποχής. Η είσπραξη των λαφύρων, που πραγματοποιήθηκε στην παραλία του Κορινθιακού, όπου ο Νταβέλης είχε καταφύγει στηριζόμενος σε δίκτυο υποστηρικτών, εξόργισε τους άλλους λήσταρχους οι οποίοι προσδοκούσαν από την απελευθέρωση του ξένου αξιωματικού αντί χρημάτων, την παροχή γενικής αμνηστίας.
Τον Δεκέμβριο του 1855 και τους πρώτους μήνες του 1856, η συμμορία του Νταβέλη ήταν παρούσα στη βορειοανατολική Αττική, πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Μαραθώνα. Τότε ενδέχεται να χρησιμοποίησε ως προσωρινό κρησφύγετο, τo οχυρό Σπήλαιο των Αμώμων. Τον Απρίλιο του 1856, επανεμφανίσθηκε στη Βοιωτία, ενώ άνδρες της συμμορίας του επιχείρησαν και πάλι με επιτυχία ληστείες στην οδό Πειραιώς και την άμεση περιοχή της Αθήνας. Ταυτόχρονα η συμμορία συντηρούνταν πουλώντας προστασία σε άτομα και σε χωριά της βόρειας και της ανατολικής Αττικής. Την ίδια περίοδο ο Νταβέλης εκτέλεσε τον πάρεδρο του χωριού Βάλτα του Δήμου Πλαταιών, με την κατηγορία της προδοσίας προς τις αρχές. Μετά την δολοφονία χωροφύλακα σε χωριό των Μεσογείων, ο Νταβέλης και οι άνδρες του καταδιωκόμενοι διέφυγαν στον Κιθαιρώνα, όπου δια θαλάσσης διαπεραιώθηκαν στη Βοιωτία. Κυβερνητικές δυνάμεις ενισχυμένες με στρατολογηθέντες χωρικούς, τους καταδίωξαν προς τον Παρνασσό και τη Λοκρίδα. Η μεταξύ των τελική αναμέτρηση, έγινε στις 12 Ιουλίου, στον Ζεμενό, σε στάνη της Μονής Ιερουσαλήμ μέσα στην οποία είχε οχυρωθεί ο Νταβέλης και η συμμορία του, με την οποία είχε ενωθεί και ο λήσταρχος Μπελούλιας με την δική του. Η μάχη που συνεχίσθηκε έως την εξάντληση των πυρομαχικών των ληστών, ήταν τόσο φονική ώστε σκοτώθηκε ο επί κεφαλής των κυβερνητικών δυνάμεων νεαρός υπολοχαγός Ιωάννης Μέγας καθώς και πολλοί από τους άνδρες του, και βέβαια το σύνολο των ληστών πλην ενός που συνελήφθη και εκτελέσθηκε την επόμενη ημέρα.

Νεκρός ο Νταβέλης είχε όμως περάσει στον θρύλο, βρίσκοντας την θέση του σε ένα είδος λαϊκού πανθέου, ως το δημοφιλές πρότυπο του ληστή. Το γεγονός αυτό δηλώνουν, τόσο τα δημοτικά τραγούδια που μνημονεύουν τα κατορθώματά του, συμπεριλαμβανομένης και της στερνής του μάχης, όσο και η σύνδεσή του -στην μη ακριβολόγα λαϊκή μνήμη- με μεταγενέστερα γεγονότα που διαδραματίσθηκαν από άλλους, «ανώνυμους» όμως ληστές -πολύ μετά τον φυσικό θάνατο του Νταβέλη- και βέβαια με τοπωνύμια όπως είναι οι σπηλιές της Πάρνηθας και του Πεντελικού που χρησίμευσαν ως κρησφύγετα σε πάμπολλους ληστές, αλλά που σήμερα φέρουν το όνομά του.
Πηγή:Το παλιατζίδικο